Jankowscy z Chojn

 Jankowscy z Chojn w Ziemi Łomżyńskiej

       Pierwsi osadnicy ziemi łomżyńskiej pochodzili z ludności, która przetrwała w grodach i podgrodziach oraz od bartników, rybaków i myśliwych. Większość napłynęła z zachodniego Mazowsza, a także znad Bugu. Najwięcej nowych osadników stanowiło drobne rycerstwo mazowieckie. Zamożniejsza szlachta, mająca chłopów w swych wsiach na zachodnim Mazowszu, także ich przenosiła do swych nowych wsi na wschodnim Mazowszu. W ziemi łomżyńskiej nie wytworzyły się wielkie dobra magnackie. Przeważnie majętności obejmowały jedną lub dwie wsie, rzadziej więcej. Do końca XV wieku zostały założone podwaliny pod większość wsi, zakończył się pierwszy i najważniejszy okres w dziejach osadnictwa ziemi łomżyńskiej. W tym czasie założona została wieś Chojny. [ J. Wiśniewski, Początek i rozwój nowego osadnictwa w ziemi łomżyńskiej w końcu XIV i w XV wieku, [w:] Studia Łomżyńskie, t. I, Warszawa 1989, s. 33-101.]

Pawiński w opisie Mazowsza wymienia te dobra w 1578r. w par. Szczepankowo. I tak były Chojny Antiqua (Stare) z obszarem 7,5 wł. i 6-ma zagrodami, Chojny Śmiesie, w której było 8 włók posiadłości, podzielonych na 4 zagrody, z której największa liczyła 4 włóki, Chojny Naroszczki – 11 włók obszaru z 4-ma zagrodami, największa liczyła 5 włók. Do parafii w Szczepankowie w tym czasie należały: wieś Szczepankowo (wł. Stanisława Choszczewskiego), Wszerzecz, Ośnik (Usznik), Dembowo (13 wł., 2 zagrody), Wólki Utrackie?, Gałązki Dłużniewo, Wierzbowo (Wierzbowscy), Czaplice Wlk. (Czapliccy), Jarnuty (18 wł., 10 zagród), Sierzputy Stare i Młode, Korytki Borowe, Dłużniewo, Żebry Wybranowo, Grzymały (19 wł.), Boguszyce, Sulki (8 wł. i 4 zagrody). [A. Pawiński, Mazowsze, Źródła Dziejowe T.16, s.368]

Chojny były wsią gniazdową szlachty Chojnowskich h. Lubicz. Osiedlili się oni w ziemi Łomżyńskiej na takich samych prawach przywileju Ziemowita ks. Mazowieckiego, z 1408r., co Jankowscy z Jankowa. Przywilej otrzymał Jan h. Lubicz. Byli oni właścicielami od 1424r. Chojny Śmisie, Chojny Starej, Nieznalanki, Chojny Naroszczki w z. łomżyńskiej [Milewski s.48]. Wymieniony w 1692r. dziedzic Chojny Śmisie Maciej Chojnowski s. Wojciecha. Dziedziczyli również w 1840r. W tym roku wymieniony Marcin s. Jakuba i Anny Sierzputowskiej. [S. Uruski, Herbarz, T.2, s.227-229]

Z ksiąg metrykalnych wykorzystałem w zasadzie dostępne akta parafii: Szczepankowo i Miastkowo. Należy jednak zauważyć, że w powiecie łomżyńskim było jeszcze więcej parafii (m.in. Nowogród, Śniadowo, Kleczkowo, Łomża, Piątnica, Drozdowo i Puchały). Z nich np. dobrze zachowane akta metrykalne (głownie alegaty oraz indeksy metryk w języku łacińskim) już z XVII w. posiada parafia Szczepankowo i Miastkowo (1732-1870). Obecnie księgi tych parafii są przechowywane w Archiwum Diecezjalnym w Łomży.

Jankowscy pojawili się w Chojnach i okolicznych wioskach w poł. XVIIw. Zapewne dziedziczyli część po Chojnowskich. W początku XVIIIw. w obrębie Chojn leżały Chojny Stare, Chojny Śmisie. W 1827r. były jeszcze Chojny Naruszczki. Chojny Stare w 1827r. liczyły 24 dymy, 114 mieszk., Ch. Naruszczki, 13 dymów i 44 mieszk. Ch. Śmisie, 4 dymy i 38 mieszk. Było to gniazdo Chojnowskich wspomniane w dokumentach z XVw. (Gloger) We wsi Chojny Śmisie osad 7, gruntu ok. 3ha. [SGKP T.1, s.623] W początku XXw. wymieniona w spisie Bystrzyckiego wieś Chojny Młode. [Bystrzycki s.236-7]

Pierwszym zachowanym aktem dotyczącym Jankowskich, jest akt ślubu z 1667r. Stanisława i Urszuli Konopki. Nieznani są rodzice małżonków. Czy byli oni przodkami rodu Jankowskich zamieszkującego tę wieś do czasu obecnych? Prawdopodobne, że tak.

Pierwszym, potwierdzonym aktem dotyczącym Jankowskich, właścicieli Chojny Starej jest akt chrztu z 1777r. Franciszka Jankowskiego s. Zygmunta i Petroneli Chojnowskiej. Franciszek żonaty dn. 4 marca 1810r. w Chojnach z Józefą Jarnutowską (*1784 Jarnuty) c. Walentego i Marceli Boguckiej. Z nich Franciszka (*1814 Chojny St.), Jan (*1810+1837 Chojny St.). Wymieniony Zygmunt (*ca.1746), żonaty w 1774r. w Chojnach z Petronelą Chojnowską, miał jeszcze syna Jacka (*1792 Chojny).

W Chojnach dziedziczyli również Jankowscy pochodzący po Franciszku (*ca.1750) i Joannie Chojnowskiej. Ślub ich w 1775r. w Chojnach. Po nich synowie:

1) Adam (*1781), żonaty w 1808r. w Chojnach z wdową po Chojnowskim, Marianną Sulkowską(*1783+1836) Adam, wdowiec po Mariannie Sulkowskiej ożenił się w 1840r. w Chojnach z wdową Małgorzatą Gałązką (*1790). Adam s. Franciszka wymieniony jest w Herbarzu Bonieckiego wraz z herbem Nowina, nie ma jednak pewności, że to wymieniony powyżej Adam, dziedzic Chojn. [Bon. Herbarz T.8 s.215] Z nich:

Franciszek (*1811), żonaty w 1831r. w Chojnach Starych z Petronelą Kisielnicką. Po nich Agnieszka (*1833+1836), Ewa (*1837), Marianna (*1840), Aleksander (*1842 Kisiołki) i Józef (*1833+1836 Chojny Stare);
Katarzyna (*1816+1837 Chojny),
Jan (*1818+1839 Chojny)
Helena małżonka 1837r. Andrzeja Chojnowskiego,

2) Benedykt (*ca.1795 +1842 Grzymały), żonaty w 1816r. w Chojnach z Marianną Cwaliną (+1840) i ponownie w 1840r. w Grzymałach z Marianną Skarżyńską (*1815).

Z pierwszej żony syn Franciszek (*1817), żonaty w 1843r. z Balbiną Wierzbowską (*1818 Wierzbowo)
Z drugiej żony syn Józef (*1841+1842 Grzymały)

3) Józef (*1792 Chojny +1841 Chojny Stare), żonaty w 1820r. z Rozalią Chojnowską (*1798 Chojny). Z nich:

Stanisław (*1822+1836 Chojny Stare), Anna (*1831 +1839)

Na Chojnach dziedziczył jeszcze Piotr Jankowski (*ca.1779 +1839), żonaty z Franciszką Jarnutowską, miał dzieci: Magdalenę (*ca.1820 Chojny) ożenioną w 1838r. w Jarnutach z Józefem Zalewskim, Scholastykę (*1817 Chojny Śmisie) oraz syna Damazego (*1813) oraz Stanisława (*1807), żonatego w 1827r. w Jarnutach z Anastazją Chojnowską (Gałązką?) (*1807 Dłużniewo), c. Joachima i Elżbiety Gontarek. Z nich syn Tomasz (*1837 Jarnuty) wymieniony w spisie szlachty z 1866r. i córka Marianna (*1841 Jarnuty). Prawdopodobnie Piotr był synem Stanisława (*ca.1752) i Marianny al. Magdaleny Dłużniewskiej (x 1774 Sierzputy)[?]

To wszyscy znani mi przedstawiciele rodu Jankowskich, dziedziców części szlacheckich w Chojnach.

Prawdopodobnie wymienieni Zygmunt (*ca.1746) i Franciszek (*ca.1750), dziedzice Chojn to bracia. Niestety linia na Chojnach „urywa się”. Możliwe jest, że rodzina Jankowskich z Chojn pochodzi po innych rodach Jankowskich zamieszkałych w innych wsiach w tym rejonie np. w Jankowie, Czartorii, Grabowie i innych?

Domniemanym ojcem Zygmunta i Franciszka mógł być Franciszek i Agnieszka Korytkowska. Ślub ich w 1718r. lub Wojciech i Marianna Kozikowska, ślub też w 1718r. Wymienieni powyżej mogli być synami Baltazara i Ewy Chojnowskiej (x1679) albo Wojciecha i Zofii Mierzejewskiej (x1690) Tenże Wojciech mógł być synem wymienionego na wstępie Stanisława i Urszuli Konopki (x1667).

Niestety zachowane akta parafii Szczepankowo w jęz. łacińskim nie rozwiązują wymienionej wyżej zagadki, gdyż brak jest akt urodzenia przed 1754r. Brak jest również indeksów i aktów ślubu z 1767 do 1789 oraz 1800 do 1808r. Są indeksy ślubów od 1664 do 1692r. i od 1808r. oraz kompletne akta UMZ z lat 1831 do 1870r. Indeksy znajdują się w osobnych księgach (dziurkowanych) natomiast w księgach ze spisem akt mogą znajdować się tylko niektóre zindeksowane akty (?).

Opracowanie: Maksymilian Jankowski 2011/2018