Generał Antoni Jankowski

 

 Gen. Antoni Jankowski - w 230 rocznicę urodzin

Gen. Antoni Jankowski

ur. 13 października 1783 w Chronówku
zm. 15 sierpnia 1831 w Warszawie

_____________________________________

________________________

 Antoni Jankowski herbu Nowina (ur. 13 października 1783 w Chronówku, parafia Wolanów k/Radomia, zm. 15 sierpnia 1831 w Warszawie) – generał Wojska Polskiego. Syn płk. Ignacego (dziedzica Wolanowa, posła na sejm z 1780 r) i Ludwiki Chronowskiej z Chronówka, herbu Gryf (II v. Ponińskiej), młodszy brat płk. Józefa (1781-1847), dziedzica Chronówka, wnuk Józefa, generała-majora wojsk koronnych. Służbę wojskową rozpoczął w 1806 r. jako podporucznik 2. pułku jazdy Księstwa Warszawskiego. W 1811 r. został mianowany kapitanem gwardii napoleońskiej, a w 1815 r. był już pułkownikiem 1. pułku strzelców konnych liniowych, w 1831 r. mianowany generałem brygady, a wkrótce 20 maja generałem dywizji.

W 1816 r. ożenił się z Zofią z Tomkowiczów, c. Józefa i Marianny z Jankowskich (c. jego siostry stryjecznej). Z małżeństwa tego narodziło się troje potomstwa, a mianowicie: Józef (ur. w 1817 r.), Aniela (ur. w 1818 r.), późniejsza Potkańska, i Heliodor (ur. ok. 1820 r.). Po śmierci żony w 1821 r., wkrótce ożenił się ponownie z Apolonią Dunin-Brzezińską, h. Łabędź (c. Józefa i Józefy z Szymanieckich), z którą miał trzech synów; Ludwika (ur. ok. 1823 r.), późniejszego generała-majora wojsk rosyjskich z 1874 r. (walczył w kampanii krymskiej, ożeniony z dziewczyną wyznania prawosławnego) oraz Adama i Antoniego ur. po 1824.

W czerwcu 1831 r. po przejściu ataku paraliżu, będąc jeszcze nie w pełni sił, wódz naczelny gen. Skrzynecki mianował generała Jankowskiego dowódcą korpusu, co przyjął on bardzo niechętnie, gdyż nie czuł się na siłach by w tak złym stanie zdrowia dowodzić większym korpusem mieszanym. Prowadząc działania na terenie województwa lubelskiego, przeciwko oddziałom wojsk rosyjskich, popełnił kilka niezamierzonych błędów za co został w dniu 24 czerwca 1831 aresztowany i postawiony przed sądem.

Zanim jednak sąd orzekł niewinność generała, rozjuszony tłum 15 sierpnia 1831 wtargnął na teren Zamku Królewskiego w Warszawie i wyciągnął stamtąd aresztowanych oficerów zarzucając im zdradę idei powstania listopadowego. W wyniku samosądu wzburzonego pospólstwa – weteran gwardii napoleońskiej (szwoleżer), kampanii z 1807 r., walk w Hiszpanii, wojny z Austrią, wyprawy na Moskwę, kampanii z 1813 r., i jeden z wyższych dowódców powstania z 1830/1831 r. – zakończył życie, w upokorzeniu i męczarniach, przez powieszenie na trzeciej z kolei warszawskiej latarni, gdyż dwa razy sznur zrywał się pod ciężarem jego ciała.

"Jenerałowa smutnej pamięci" Apolonia z Dunin-Brzezińskich (*1806 Gulin); starsza siostra Józefy Franciszkowej Karczewskiej, a c. Józefa i Józefy Brzezińskich, wyszła po raz drugi za mąż dn. 20-10-1836r. w Warszawie za Kajetana Korczakowskiego (*1800 Nowawieś), h. Korczak, urzędnika z W-wy syna Teodora i Barbary z Klickich, z którym dzieci nie miała, więc adoptowali Feliksa. [Św. Krzyż 1836/238]

Dobra rodzinne: Wolanów, jako miasto został założony przez Ignacego Jankowskiego (w/w) w 1773 r. na gruntach wsi Wola Kowalska. Prawa miejskie nadał osadzie król Stanisław August Poniatowski. Prawa te Wolanów utracił w 1896 r. Najstarszą miejscowością w gminie jest wieś Sławno. Pierwsza historyczna wzmianka o tej miejscowości „ wieś Sławno juxta Radom” jest zawarta w bulli papieża Hadriana IV z roku 1155. Jednak najstarsze obiekty na terenie gminy Wolanów znajdują się w miejscowości Mniszek – jest to część kościoła z 1667 r. (kaplica św. Józefa przylegająca do kościoła od strony północnej) oraz stojąca ok. 50 m od drogi krajowej kamienna figurka z 1607r. W miejscowości Strzałków w zabytkowej części parku znajduje się pałac z XIX wieku, a w Wolanowie znajdował się drewniany kościół św. Doroty z XVIII wieku, który służył wiernym do lat 80-tych i w grudniu 1994r. został przeniesiony do Muzeum Wsi Radomskiej.

_____________________________________________________________

Max 2013